نشنال‌اینترست : هشدار خطای محاسباتی آمریکا درباره ایران

پنجمین دور از مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا درحالی روز جمعه در ایتالیا برگزار شد که گمانه‌زنی درباره روند و وضعیت گفت‌وگوها همچنان در کانون توجه رسانه‌ها و اندیشکده‌های بین‌المللی قرار دارد.

اندیشکده آمریکایی «نشنال‌اینترست» روز شنبه در گزارشی مذاکرات تهران و واشنگتن را در کانون توجه قرار داد و به ارزیابی گزاره «جنگ» در پرتو گفت‌وگوهای غیرمستقیم ایران و آمریکا پرداخت. «جاناتان سایه»، تحلیلگر بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها کوشیده پاسخی برای این پرسش انحرافی بیاید که چرا «برچیدن برنامه هسته‌ای ایران به معنای جنگ نیست؟».

این گزارش در راستای نسخه‌پیچی باهدف افزایش فشارها بر ایران، با اشاره به اینکه ترامپ در مصاحبه ۴ می (۱۴ اردیبهشت) خود به ترسیم خط قرمزی برای مذاکرات، مبنی بر «برچیدن کامل برنامه هسته‌ای ایران» پرداخت، تصریح کرده است که «بی‌شک برچیدن برنامه هسته‌ای خواسته‌ای سخت برای ایران است، اما دنبال کردن آن نه تنها مسیر درست، بلکه تنها راهبرد قابل قبول است».

جاناتان سایه در این گزارش با طرح این ادعا که «برچیدن برنامه هسته‌ای ایران الزاما منجر به جنگ نخواهد شد»، کوشیده با مشروعیت‌سازی برای راهبرد شکست خورده «فشارحداکثری»، دولت آمریکا را به ادامه این مسیر تشویق کند؛ «برای تقویت قدرت چانه‌زنی لازم به‌منظور رسیدن به این هدف، دولت به درستی کمپین فشار حداکثری خود را ادامه می‌دهد؛ کمپینی که از سال ۲۰۱۸ برای کاهش درآمد نفتی تهران و قطع ارتباط بانک‌های ایرانی با شبکه مالی جهانی آغاز شده است».

اهرم فشار بی‌سابقه آمریکا در مذاکرات

این گزارش با اشاره به اینکه «از فوریه تاکنون، دولت ترامپ بیش از ۷ دور تحریم علیه «ناوگان سایه» ‌ ایران و نهادهای چینی که نفت خام ایران و سایر محصولات نفتی را وارد می‌کنند، اعمال کرده‌است»، تلاش کرده با کارآمد نشان دادن این دست تحریم‌ها، آن را اقدامی موثر در راستای افزایش فشار بر ایران جلوه دهد. این در حالی است که کارشناسان غربی با بررسی تجربه سال‌های سیاست «فشارحداکثری» اعتراف کرده‌اند که چنین رویکردهایی نتوانسته به تغییر کلان‌راهبردهای ایران منجر شود.

جاناتان سایه در ادامه این گزارش با تکرار یک خطای محاسباتی مبنی بر اینکه «تأثیر منطقه‌ای جمهوری‌اسلامی کاهش یافته است»، می‌کوشد واشنگتن را به ادامه فشارها علیه تهران ترغیب کند؛ «این وضعیت به آمریکا اهرم بی‌سابقه‌ای در مذاکرات هسته‌ای داده‌است، اما بسیاری در واشنگتن هشدار داده‌اند «برچیدن» برنامه هسته‌ای ایران هدفی غیرواقعی است که تهران آن را رد خواهد کرد و در نتیجه اگر دولت ترامپ به تهدیدهای خود عمل کند، سبب بروز جنگ می‌شود».

تحلیلگر بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها تهدید بروز یک جنگ را غیرواقعی می‌داند و معتقد است: «هشدارهای مشابه در دوره نخست دولت ترامپ بی‌اساس بودند. این منتقدان به طور مکرر سیاست‌های ترامپ در خاورمیانه را زمینه‌ساز یک درگیری منطقه‌ای بزرگ می‌دانستند، اما بارها این پیش‌بینی‌ها محقق نشد».

اقدام تاریخی ایران علیه آمریکا

جاناتان سایه در ادامه به موضوع ترور شهید سلیمانی ازسوی دولت ترامپ در دور نخست ریاست‌جمهوری‌اش اشاره می‌کند؛ «بدون‌شک، واکنش جمهوری‌اسلامی با شلیک ده‌ها موشک بالستیک به پایگاه هوایی «عین‌الاسد» آمریکا در عراق، تاریخی بود و گفته می‌شود بزرگ‌ترین حمله موشکی بالستیک علیه نیروهای آمریکایی تا به امروز بوده است. با این وجود این واکنش متعادل بود».

این گزارش در رد گزاره «توافق یا جنگ» به بزرگ‌نمایی این گزاره ازسوی دولت اوباما در زمان مذاکرات توافق برجام اشاره می‌کند و براین اعتقاد است که «جان کری، وزیر خارجه وقت، در سال ۲۰۱۵ به کنگره گفت: یا این توافق یا جنگ. با این حال، پس از خروج ترامپ از برجام در سال ۲۰۱۸، جنگ رخ نداد. هرچند ایران پس از خروج آمریکا برنامه هسته‌ای خود را گسترش داد، شتاب سریع آن تنها پس از پیروزی انتخاباتی بایدن در نوامبر ۲۰۲۰ اتفاق افتاد».

نویسنده درنهایت بدون اشاره به تجربه‌های شکست خورده گذشته برای برچیدن غنی‌سازی اورانیوم در ایران، به دولتمردان آمریکا همان آدرس غلط مسبوق به سابقه را می‌دهد مبنی بر اینکه «برچیدن کامل غنی‌سازی ایران قابل دستیابی است و تسلیم شدن به کمتر از آن، لحظه نادری از اهرم فشار آمریکا را هدر خواهد داد».

همشهری آنلاین